«Απατή, Παραπλάνηση ή Νοθεία;»

Ήταν αποτέλεσμα νοθείας ή αμέλειας τελικά η ανίχνευση ύπαρξης αγελαδινού γάλατος σε φέτα που διέθετε στη γερμανική αγορά μεγάλη Ελληνική εταιρεία; Μιλάμε δηλαδή για απάτη ή απλά για μία αστοχία στη παραγωγική διαδικασία;

Η απάτη (όπως προκύπτει από τον αγγλικό όρο food fraud) και που ορθότερα αποδίδεται με τον όρο παραπλάνηση στα τρόφιμα συμβαίνει όταν οι “καταναλωτές εξαπατώνται για την ποιότητα και/ή το περιεχόμενο των τροφίμων που αγοράζουν”. Στον ίδιο γενικό όρο απάτη, συμπεριλαμβάνεται φυσικά και η νοθεία (food adulteraton), ο υποβιβασμός δηλαδή της ποιότητας ενός προϊόντος μέσω της ανάμειξής του με άλλο παρόμοιο αλλά κατώτερης ποιότητα. Φυσικά, όπως και με τις περισσότερες παράνομες ενέργειες, η απατή στα τρόφιμα έχει σχεδόν πάντα να να κάνει με οικονομικά κίνητρα.

Η απάτη, πέραν από την επίπτωση στην εμπιστοσύνη των καταναλωτών στις βιομηχανίες αλλά και τους κρατικούς ελεγκτικούς φορείς, πολλές φορές δημιούργει σοβαρό ζήτημα για την ασφάλεια των τροφίμων. Η περίπτωση της προσθήκης μελαμίνης στο γάλα (για την αύξηση του ποσοστού του αζώτου) οδήγησε στο να αρρωστήσουν πάνω από 300.000 το 2018 είναι μια από τις πιο γνωστές περιπτώσεις, ενώ λιγότερες γνωστές είναι αυτές της νοθευμένου μελιού στην Αμερική (σκάνδαλο Honeygate) όπως και αυτή της προσθήκης ανιλίνης σε λάδι, που οδήγησε σε θάνατο πάνω από 300 Ισπανούς.

Σε διεθνές επίπεδο μηχανισμοί, όπως το ευρωπαϊκό σύστημα R.A.S.F. αλλά και ο αμερικάνικος F.A.O. καταγράφουν καθημερινά νέες περιπτώσεις παραπλάνησης σε τρόφιμα. Από τον επισυναπτόμενο πρόσφατο οδηγό του F.A.O., ξεχωρίζουν περιπτώσεις όπως:

• Πώληση συμβατικού μοσχαριού σαν Ιαπωνικό Wagyu

• Προσθήκη gel σε γαρίδες για αύξηση του όγκου/βάρους (Κίνα/Βιετνάμ)

• Προσθήκη ζάχαρης σε μέλι

• Παρασκευή χυμών που δεν περιέχουν καθόλου φρούτα (Μπαγκλαντές)

• Πώληση γάλακτος νοθευμένο με ουρία (Πακιστάν)

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το κόστος της απάτης σε τρόφιμα για την παγκόσμια βιομηχανία τροφίμων είναι περίπου 30 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.